Jazz is één van de oudste muzieksoorten die we tegenwoordig als moderne muziek beschouwen. Nog steeds is deze muziek populair maar heeft een lange geschiedenis. In dit artikel bespreken we de oorsprong en ontwikkeling van deze unieke muziekstroming.
Begin van de jazz (vanaf 1900)
De voorlopers van jazz-muziek bestaan waarschijnlijk al sinds de negentiende eeuw. Onder andere de blues-zang, die over het harde leven van de Afro-Amerikanen vertelt, heeft zijn sporen nagelaten in de stroming. Na de Eerste Wereldoorlog word de muziek duidelijker gedefinieerd. Aangenomen wordt dat de stroming onder de naam “jazz” te herleiden valt op bandjes die in het hete, warme zuiden van de VS, specifiek New Orleans, optreden. Dit zijn vaak zwarte muzikanten, die gebruik maken van de klarinet, de trombone, de bas, de trompet en drums. Voor de toenmalige mainstream muziek ziet deze verzameling instrumenten eruit als een rommeltje, en dat is letterlijk ook wat ‘jazz’ betekent. Ook de muziekstroming zelf is een kakelbonte mengeling van improvisaties. Elke artiest vindt zijn eigen ritme, en haalt regelmatig solo’s uit.
Verspreiding (jaren 20)
In de jaren 20 beweegt de muziekstroming zich naar de noordelijke staten, specifiek het gebied rond de stad Chicago. Hier vinden de zuidelijke jazzmuzikanten een mogelijkheid om geld te verdienen in de broeierige nachtclubs van die tijd. De opzwepende en experimentele muziek sluit prima aan bij de energieke sfeer van die tijd. De muziek word ordelijker, vooral doordat er hechter wordt samen gespeeld, en de solo’s strakker geregisseerd zijn. Er wordt ook geëxperimenteerd met nieuwe elementen zoals scat-zang. De nachtkleding van deze tijd wordt onlosmakelijk verbonden met de muziek. Ook tegenwoordig vinden we nog een jazz broek en een jazz schoen bij de kledingwinkel.
Commerciële doorbraak (jaren 30)
Vanaf de jaren 30 is jazz ook te horen op de radio en wordt in een groot deel van de VS populair. De muziek wordt nóg strakker: de muzikanten vormen samen een Big Band, waarvan de leden uitstekend op elkaar ingespeeld zijn. Toch vormen solo’s, meestal uitgevoerd door één bandlid, nog steeds een kenmerkend en aantrekkelijk onderdeel van de band. Als de muziek een hype begint te worden, ontstaan er min of meer professionele jazz-orkesten, waarbij elk nummer een vaste vorm heeft en improvisatie niet meer voorkomt.
Een nieuw begin (na 1940)
Zoals vaak gebeurt bij stromingen die opeens populair worden, ontstaan er ook tegenstanders van deze commerciële jazz. Jonge muzikanten proberen terug te gaan naar de roots, en spelen weer “ouderwetse” jazz, met een grote nadruk op solo’s en improvisatie. Deze nieuwe oude muziek noemen we Bebob, een erg snelle en energetische variant van jazz. In de Bebob zit de oorsprong van veel andere kleine stromingen binnen de jazz muziek die sinds deze tijd ontstaan zijn. De stroming vormde ook de inspiratie voor de brede waaier aan moderne muzieksoorten die er sindsdien ontwikkeld zijn. Tegenwoordig vormt jazz nog steeds een kenmerkend onderdeel van de Westerse cultuur.