De meesten onder ons zijn opgegroeid met de moderne popmuziek. Hoewel de popmuziek aan veranderingen onderhevig is geweest – de popmuziek van de jaren zestig is van een heel ander kaliber dan de popmuziek van tegenwoordig – is het genre hetzelfde gebleven. Velen vinden het prettig om naar de popmuziek van bijvoorbeeld de jaren tachtig te luisteren, omdat de muziek van toen misschien fijne jeugdherinneringen oproept. We zien dat de popmuziek uit een bepaalde periode de tijdgeest van die jaren weerspiegelt. Het Woodstock-festival van 1969 kan zodanig als uitwerking worden opgevat van de roerige jaren zestig die daar aan vooraf gingen.
Traditionele volksmuziek
Wat wij vaak niet beseffen is dat de muziek waar we naar luisteren een product van onze eigen cultuur is. Zoals de popmuziek de tijdgeest van een specifieke periode reflecteert, zo kan de muziek van een bepaalde cultuur worden opgevat als een expressie van de ziel van diezelfde cultuur. Dit wordt met de term ‘volksmuziek’ aangeduid. Muziek heeft immers alles met emoties en bezieling te maken. Volksmuziek vervult op die manier een functionele rol in de betreffende cultuur. Net zoals een bruidstaart besteld bij jeEigenTaart een belangrijke functie vervult bij een bruiloft, en is vaak traditiegebonden, omdat de volkseigen muziek is doorgegeven van generatie op generatie. Daar het begrip volksmuziek wat ouderwets aandoet, is de term inmiddels vervangen door het begrip ‘wereldmuziek’ of de Engelse benaming ‘folk’. Het is de etnomusicologie die deze traditionele volksmuziek of wereldmuziek bestudeert en onderzoekt.
Culturele antropologie
De etnomusicologie is een tak van de systematische en vergelijkende muziekwetenschappen. De term is bedacht door de Nederlandse muziekwetenschapper Jaap Kunst, die de Indonesische muziek bestudeerde tijdens zijn verblijf in Nederlands-Indië in de jaren twintig van de vorige eeuw. Hij stelde dat de muziek van een bepaald volk moest worden verstaan in samenhang met de andere specifieke culturele expressies van dat volk. Etnomusicologie is dus het bestuderen
van muziek vanuit een cultureel antropologisch perspectief. Dit betekent dat ook de moderne popmuziek kan worden bestudeerd vanuit een antropologische invalshoek. De moderne popmuziek is namelijk de volksmuziek van onze westerse cultuur. Zodoende is de westerse popmuziek een reflectie van de culturele waarden en normen van de westerse beschaving. Het is interessant om op die manier naar muziek te kijken.
Bruno Nettl
Een van de meest vooraanstaande muziekwetenschappers die zich bezighoudt met de etnomusicologie is de in Praag geboren Bruno Nettl (1930). Hij heeft een groot aantal boeken geschreven over dit onderwerp. Hij benadrukt het belang van antropologisch veldwerk omdat de onderzoeker dan eerstehands kennis op kan doen van het fenomeen (hier: de muzikale expressie) dat hij/zij wil gaan verkennen. Nettl begon zelf zijn carrière als etnomusicoloog bij de Native Americans, en onderzocht hun muziekstijlen door middel van veldwerk. Daarna heeft hij veldonderzoek gedaan naar de muziekstijlen in Iran en Zuid-India. Nettl stelt dat het de muziek is die de bijbehorende cultuur definieert.